Con đường nghi án 'quỹ đen'

Truyền thông Hàn Quốc liên tục đưa tin về cuộc điều tra nghi án Công ty xây dựng và kỹ thuật (E&C) thuộc Tập đoàn thép Posco lập quỹ đen trái phép ước tính 10 tỉ won (hơn 197 tỉ đồng) cho các dự án đường cao tốc tại VN.

Cao tốc Lào Cai - Nội Bài cũng có sự tham gia của Posco

Một hạng mục công trình trên đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây bị phát hiện "rút ruột"  cuối năm 2013

Cụ thể, tờ The Korea Times dẫn lời giới công tố Hàn Quốc cho rằng một số lãnh đạo Posco E&C phụ trách các dự án ở Đông Nam Á đã câu kết với các nhà thầu phụ Hàn Quốc để kê khống chi phí xây dựng đường cao tốc và lấy tiền chênh lệch nhằm lập quỹ đen.

Dùng để "lại quả"

Cuối tháng 12.2013, giới truyền thông đã đăng loạt bài Rút ruột đường cao tốc, Bộ GTVT đã yêu cầu Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông, Tổng công ty đầu tư và phát triển đường cao tốc VN (VEC) vào cuộc kiểm tra và đã buộc nhà thầu nhổ các trụ bê tông xi măng tôn lượn sóng không đảm bảo chất lượng lên làm lại. "Ban quản lý đã yêu cầu nhà thầu phải nhổ các trụ bê tông được thi công trong khoảng thời gian tháng 11.2013 lên làm lại ngay (ước khoảng 2 km/9,8 km đã được thi công xong - PV). Có thể sẽ khắc phục không kịp trước khi tổ chức lễ thông xe nhưng bắt buộc phải làm lại cho đúng thiết kế", ông Lê Mạnh Hùng, Giám đốc Ban Quản lý đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, trả lời Thanh Niên vào thời điểm đó.

Posco cho hay đã phát hiện quỹ đen trong cuộc thanh tra nội bộ trước đó và khẳng định nó được dùng để "lại quả" cho các nhà thầu ở VN. Tuy nhiên, giới công tố Hàn Quốc đang điều tra khả năng chuyện quỹ đen là "sai phạm có hệ thống" của Posco và một phần tiền bất chính đã được chuyển về Hàn Quốc, dù cáo buộc này đã bị tập đoàn bác bỏ.

Theo The Korea Times, để phục vụ điều tra, nhà chức trách đã cấm xuất cảnh đối với cựu Chủ tịch Posco Chung Joon-yang, một số cựu lãnh đạo và lãnh đạo đương nhiệm của tập đoàn. Trước đó, các nhà điều tra hôm 13.3 đã lục soát văn phòng chính của Posco E&C tại thành phố Incheon và nhà của một số lãnh đạo công ty này. Đến ngày 17.3, văn phòng của 3 nhà thầu phụ của Posco E&C bị lục soát, trong số này có Công ty xây dựng Heungwoo Industrial. Theo giới công tố, Posco E&C nhận tiền lại quả khoảng 4 tỉ won từ 2 công ty con của Heungwoo Industrial trong một dự án đường cao tốc ở VN từ năm 2009 - 2012. Heungwoo Industrial mở rộng kinh doanh sang VN bằng cách lần lượt lập 2 công ty con Heungwoo Vina và Yongha Vina vào tháng 7.2009 và tháng 1.2010 để cung cấp vật liệu cho dự án xây dựng đường cao tốc ở VN.

Theo Korea JoongAng Daily, Văn phòng công tố quận trung tâm Seoul ngày 24.3 ban hành lệnh tạm giam cựu giám đốc họ Park của Posco E&C bị tình nghi đóng vai trò chủ yếu trong việc lập quỹ đen tại chi nhánh của công ty ở VN. Ông này đã thừa nhận mọi trách nhiệm nhưng vẫn đang bị thẩm vấn để xác định xem còn ai đứng phía sau hay không. Ông Park còn bị cáo buộc biển thủ 4 tỉ won từ quỹ đen khi còn lãnh đạo chi nhánh của Posco E&C ở VN trong giai đoạn 2009 - 2012. Giới công tố được cho là đã nắm bằng chứng cho thấy Park đã chuyển số tiền biển thủ về Hàn Quốc, có thể tới tay của một số lãnh đạo Posco, chính trị gia và quan chức cấp cao dưới thời của chính quyền Tổng thống Lee Myung-bak, theo Korea JoongAng Daily.

Trúng nhiều gói thầu lớn

Chiều 3.4, tại cuộc họp báo về tình hình thực hiện nhiệm vụ quý 1, lãnh đạo Bộ GTVT đã thông tin về hàng loạt vấn đề liên quan đến các dự án ODA có dấu hiệu tiêu cực.

Trả lời câu hỏi của nhiều PV về việc một số lãnh đạo Tập đoàn thép Posco (Hàn Quốc) bị cáo buộc đã lập một quỹ đen lên tới gần 200 tỉ đồng bằng cách thông đồng với các nhà thầu phụ ở địa phương để thổi phồng các chi phí xây dựng đường cao tốc ở VN giai đoạn 2009 - 2012, Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường cho biết đã nắm được thông tin qua báo chí nhưng chưa nhận được thông tin từ Hàn Quốc.

Ông Trường xác nhận Posco đã trúng nhiều gói thầu lớn tại các dự án đường cao tốc tại VN. Cụ thể, tại dự án đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai có tổng mức đầu tư 1,2 tỉ USD từ vốn của ADB do Công ty đầu tư phát triển đường cao tốc VN (VEC) làm chủ đầu tư, Posco đã trúng 3 trong tổng số 8 gói thầu. Dự án này đã được triển khai từ năm 2009 và vừa hoàn thành vào cuối năm ngoái. Ngoài ra nhà thầu này còn trúng 2 gói thầu khác trong dự án đường cao tốc Long Thành - Dầu Giây ở phía nam.

"Các gói thầu của dự án được nhà tài trợ kiểm tra, kiểm soát, có thư phản hồi là dự án thực hiện đúng quy định quốc tế. Nhìn chung là gói thầu giảm ít nhất là 15%, nhiều là 30% so với mức giá ban đầu. Trong quá trình thực hiện, VEC thay mặt Bộ GTVT làm chủ đầu tư, đã triển khai lập dự án đầu tư, thiết kế, tư vấn thiết kế, đấu thầu, xây lắp... Các thủ tục quản lý đầu tư được tiến hành nghiêm ngặt. Qua đánh giá sơ bộ của Kiểm toán Nhà nước thì các dự án đều thực hiện đúng quy trình đề ra" - ông Trường nói và giải thích thêm: "Việc Posco dùng quỹ này để thanh toán cho các nhà thầu phụ là việc của Posco, Bộ GTVT và VEC không can thiệp. VEC chỉ thanh toán theo khối lượng được tư vấn giám sát và ADB chấp thuận".

Chủ động vào cuộc hay "ngồi chờ" ?

Trả lời câu hỏi của Thanh Niên, việc báo chí quốc tế đưa thông tin trên đã và đang ảnh hưởng đến uy tín ngành giao thông, Bộ GTVT có chủ động đề nghị các cơ quan chức năng vào cuộc hay "ngồi chờ" thông tin chính thống, ông Trường nói: "Trong bối cảnh VN đang chống tiêu cực trong mọi hoạt động thì thông tin nói trên đang khiến dư luận quan tâm. Về việc này Bộ đã chủ động giao cho VEC rà soát các điều khoản hợp đồng, điều khoản thanh toán với Posco trong trường hợp phía Hàn Quốc yêu cầu cung cấp. Bộ sẽ có thông tin cụ thể khi có nguồn chính thức từ phía Hàn Quốc".

Liên quan đến câu hỏi về việc nhà tài trợ JICA yêu cầu hoàn trả số tiền đã giải ngân cho hợp đồng tư vấn với Tập đoàn tư vấn giao thông Nhật Bản (JTC), Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường nói: Vụ Tập đoàn JTC đưa hối lộ vẫn đang trong quá trình điều tra và chưa có kết luận cuối cùng. Tuy nhiên khoản tiền này chắc chắn sẽ phải hoàn trả bởi đây là thông lệ. "Nếu dự án được thực hiện từ đầu đến cuối không vấn đề gì thì nguồn vốn thanh toán bình thường. Tuy nhiên, khi nhà tài trợ cấp cho chúng ta tiền để làm thiết kế cho dự án mà hiện dự án đang tạm dừng, nhà tài trợ yêu cầu phải hoàn tiền thiết kế, khi nào dự án tiếp tục thì họ tiếp tục cho vay. Khi có kết quả, chúng tôi sẽ công bố rộng rãi trên phương tiện thông tin đại chúng", ông Trường nói.

Thứ trưởng Bộ GTVT cũng cho biết đến thời điểm này Bộ chưa nhận được thông tin nào về việc Công ty Louis Berger Group (LBG, Mỹ) bị nghi là liên quan đến hành vi hối lộ trong việc thực hiện 2 dự án Giao thông nông thôn 3 và Đầu tư cơ sở hạ tầng ưu tiên ở TP.Đà Nẵng.